لزوم شکر منعم امری فطری و درونی است، انسان با رجوع به عقل و فطرت خویش پی به این حقیقت می برد که باید در بـرابـر هر کـس کـه بـه او نـعـمتی عطا کرده یا خدمتی نموده (هر چند آن خدمت و نـعـمت کوچک باشد) بی تفاوت نباشد و به گـونـه ای از او تـشـکر و قدردانی کند و گر نه از طرف عقل خود، مورد مؤاخذه قرار خواهد گرفت و عقلاء نیز او را مذمت کرده و از حیوانات پست تر می دانند؛ زیرا این خصلت شاکر بودن در بسیاری از حیوانات به خوبی مشهود است. با توجه به این حکم عقل است که، وقتی انسان متوجه می شود کـه قدرتی بی همتا سرمایه های وجودی و نعمت های مادی و معنوی بزرگ، با ارزش و بی شماری را به وی عطا نموده بر خود لازم می بیند که در برابر چنین ولی نعمتی بی تفاوت نبوده و تا جایی که برایش امکان دارد از نعمت هایش تشکر کند و در بـرابـر کرامت و بزرگی و عظمتش سر تـعظیم فرود آورد و سپاس خود را به او ابراز کند.
عقل سلیم به وجوب شکر نعمت حکم میکند و روایات نیز شکر نعمت را مایه فزونی آن می دانند.
آیات قرآن نیز بر شکر نعمت تأکید بسیار دارند «فَاذْکُرُونِی أَذْکُرْکُمْ وَاشْکُرُوا لِی وَلا تَکْفُرُونِ»؛ (البقره/152) پس مرا یاد کنید تا شما را یاد کنم و برای من شکر گزارید و [نعمتهای مرا] کفران مکنید.
«وَاشْکُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ إِنْ کُنْتُمْ إِیَّاهُ تَعْبُدُونَ»؛ (النحل/114) و شکر نعمت خدای را بجای آورید اگر به حقیقت او را میپرستید.
حال سوالی که پیش می آید این است که چگونه می توانیم شکر نعمت را بجای آوریم چیزی که عقل هر انسانی به آن حکم می کند چیست؟ آیا اگر هر انسانی هر عملی را برای شکرگذاری بگوید انجام دهیم می توانیم به حکم عقل بپذیریم یا باید فردی را خود خداوند متعال اراده کرده و مشخص کرده باشد دوباره سوال اینجاست که این فرد چه کسی می تواند باشد؟ هر انسانی می تواند به ما نحوه شکرگذاری را نشان دهد ؟ آیا اگر فردی باشد که گاهی دچار لغزش می شود می توانیم از او نحوه شکر از خداوند متعال را یاد بگیریم؟ اصلا می توانیم به این فرد اعتماد کنیم؟از کجا باید دقیقا تشخیص دهیم که این نوع شکر گذاری را دقیقا منعم ما می پسندد ؟
بازهم عقل حکم می کند که خود خدا شخصی را خودش مشخص کرده باشد و اراده کند این شخص نحوه شکر را به ما نشان دهد و همچنین این شخص باید اراده خدا را بدون کم و کاستی به ما برساند و پیام باید دقیق و سالم بدست ما برسد .پس اگر این فرد را خدا مشخص کرده است دارای علم الهی است و به هیچ عنوان مطلبی را از جانب خودش اضافه یا کم نمی کند.
حال اگر خدا شخصی را مشخص کند پس بر همگان واجب است که نحوه شکرگذاری را از این فرد یاد بگیرند چون عقل حکم می کند که این شخص معصوم است و در رساندن پیام الهی به هیچ عنوان دچار لغزش نمی شود.این شخص را نبی می گوییم و این فرد معصوم اطاعت از او را واجب می دانیم چون پذیرفته ایم که اگر جمله ای خلاف حرف خداوند متعال را بزند معصوم بودنش زیر سوال خواهد رفت.
حال نبی چون کلامش کلام خداست و اطاعتش واجب می باشد پس تمامی گفته هایش گفته های خداود متعال می باشد.
یکی از آیاتی را که خداوند متعال فرموده است و به پیامبر وحی کرده این است:
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ أَطِیعُواْ اللّهَ وَأَطِیعُواْ الرَّسُولَ وَأُوْلِی الأَمْرِ مِنکُمْ سوره نسا آبه 59
ای کسانی که ایمان آورده اید ، از خدا اطاعت کنید و از رسول و الوالامرخویش فرمان برید
یک سوال:
آیا پیامبر در طول عمر پر برکتشان تمامی شکر نعمت در تمامی احکام دین را به مردم نشان دهد؟ بعد از پیامبر چگونه باید حکم خدارا تشخیص دهم؟
آیا پیامبر تمامی جزئیات بندگی خدا را به ما نشان داده است؟
عقل حکم می کند اگر این طور بود و تمامی جزئیات بندگی را نشان داده شده بود دیگر احتیاجی نیود که این آیه نازل شود و هم اطاعت خدا را و هم اطاعت از رسول خدا را و هم اطاعت اوالامر را فرمان دهد. حال اگر احکامی می باشد تفسیر شوند احتیاج است که فردی با همان ویژگیهای پیامبر بعد از پیامبر وجود داشته باشد یعنی معصوم باشد و از جانب خداوند مشخص شده باشد و اگر این فرد ذره ای حکمش با حکم پیامبر اختلاف داشته باشد از معصوم بودن خارج است. و یا حتی اگر در طول عمرشان لحظه ای خطا کرده باشند دیگر هیچ اعتمادی نخواهیم داشت که طبق آیه از این اولی الامر ها اطاعت کنیم.
دیگر اینکه این آیه بسان آیات دیگر خدا می باشد که خداوند مثلا نماز را واجب کرد اما در مورد جزئیات سخنی نگفته است و همینطور حج و ...
خداوند به پیامبرش و اوالامرشان اجازه داده است که اموری را از جانب خودشان انجام دهند مثلا نماز خواندن را که در صبح دو رکعت و ... را پیامبر اجازه داده است .
خدا این آیه را نازل کرد و پیامبر توضیح داد که درباره علی، حسن و حسین و ... است. زیرا این بزرگواران تنها کسانی بودند که به هیچ عنوان از معصوم بودن خارج نشدند.و اطاعت از ایشان همان اطاعت از پیامبر و خداوند متعال می باشد.
مطالب بیشتر